خداوند در قرآن در سوره آل عمران آيه 137 ميفرمايند: قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسيرُوا فِياْلأَرْضِ. (پيش از شما سنتهايى بوده است، پس بر روى زمين بگرديد و بنگريد…، بنابراين سفر يکي از اجزاي لاينفک زندگي بشريت است و خداوند به انسانها امر فرموده تا سفر کنند و آيات و نشانههاي او را از نزديک رويت کنند.زندگي امروزي بدون حمل و نقل براي انساني که اجتماعي زندگي ميکند ميسر نيست.
امروزه ترابري ايمن، منظم، سريع و ارزان از جمله لوازم پيشرفت جوامع تلقي ميگردد. بسيارند کساني که در جامعه و امور زندگي به نظم و انضباط اهميت نداده و به اين موضوع توجه چنداني ندارند که اين عدم رعايت نظم، خصوصاً نظم عمومي و پيـامـدهاي ناشي از اجرا نکردن يا درست اجرانکردن آن مسائلي را به جامعه تحميل ميکند که رفع بسياري از آنها متضمن صرف هزينههاي گزاف است.
امروزه جوامع بشري چالش بزرگي در رابطه با همين موضوع دارند که سبب رعايت نکردن حقوق ديگران و عدالت خواهي نيز ميشود.در اين بين يکي از مواردي که از اهميت بالايي برخوردار است بحث تصادفات است که در کشور ما سالانه حدود 16 هزار نفر از هموطنان را به کام مرگ ميکشاند. برخلاف تصور، تصادفات، ناشي از بدشانسي يا تقدير نيست بلکه زنجيرهاي از عوامل در رخداد يک حادثه اثربخش است که با کنترل و رعايت آن ميتوان از بروز حادثه جلوگيري و يا خسارت آن را به حداقل کاهش داد. انسان بعنوان تاثيرگذارترين عامل در تصادفات نقش بسزايي در پديد آمدن آن دارد که از دلايل اصلي آن ميتوان به ضعف فرهنگ ترافيکي اشاره کرد.
اهميت بالاي موضوع سرپيچي از قوانين و تاثير منفي آن در جامعه موجب شدمراجع تقليد نسبت به اين موضوع اعلام نظر و با مردم اتمام حجت فقهي کنند به طوري که بر اساس فتواي مراجع تقليد، تخلفات رانندگي حرام و سرپيچي از قوانين و رعايت نکردن آن درجمهوري اسلامي ايران به فتواي بسياري از فقها اشکال شرعي دارد. مخالفت با قوانين و مقررات و دستورهاي دولت اسلامي (که بهطور مستقيم توسط مجلس شوراي اسلامي وضع شده و مورد تأييد شوراي نگهبان قرار گرفته و يا با استناد به اجازه قانوني نهادهاي مربوطه وضع شده اند)
براي هيچ کس جائز نيست.
-آيتالله ناصر مکارم شيرازي: تخلف از قوانين جمهوري اسلامي که قوانين راهنمايي و رانندگي هم جزيي از آنها هستند از نظر شرعي حرام است.
- مقام معظم رهبري:کسي حق عمل نکردن به قوانين و مقررات حاکم بر ادارات و… ندارد.
- آيتلله صافي گلپايگاني: عمل بر خلاف مقرّرات مشروع نظام اسلامى بهطور کلى جايز نيست.
- آيتلله بهجت: عمل بر خلاف مقررات را جايز نميدانند.
- آيتاللّه سيستانى: مخالفت با قوانينى که نظم اجتماعى را بر هم مىزند يا حداقل يک مجتهد جامع شرايط آن را تصويب کرده، جايز نيست
قوانين در جامعه ديني تعريفي فراتر از قوانين در ساير جوامع دارند و بازدارندگي و اثربخشي آنها به دليل وجود روح فقهي بر قوانين اجتماعي و فرهنگي از گستردگي بيشتري برخوردار است.قوانيني که زندگي اجتماعي افراد را نظم ميدهند و از طرفي حکم شرعي تلقي ميشوند زيرا به تأييد فقهاي شوراي نگهبان رسيدهاند.
نکته حائز اهميت اين است که بارزترين جلوه فرهنگي در جوامع، کيفيت اجراي قوانين راهنمايي و رانندگي است و مسئله اينجاست که در حال حاضر نحوه اجراي اين قوانين در کشور ما در شأن يک جامعه اسلامي نيست.
با ذکر موارد مذکور ميتوان گفت با توسعه و پيچيده شدن روابط بشري، جامعه نيز به شدت نيازمند رويکردهاي «فرهنگي» و به عبارت ديگر «فرهنگسازي» است که در کشور ما اقدام چندان جامعي در اين مورد انجام نشده است.توسعه رفتارهاي مثبت، پرهيز از خشونت، توجه به حقوق ديگران، توجه به بهداشت رواني و سلامت عمومي، رعايت قوانين شهروندي، توجه به مسائل شهري از قبيل ترافيک،حمل و نقل و هزاران هزار موضوع ديگر در حوزه فرهنگ عمومي و شهري قرار دارند و بي توجهي به هر يک از اين موارد ميتواند آثار زيانباري را بر توسعه شهري برجاي گذارد. به همين جهت شاهد تخلفات متعدد رانندگي و مرگ هموطنان بر اثر تصادفات رانندگي هستيم.
به راستي چرا همچنان هر ساعت در کشورمان 2 نفر بر اثر تصادفات کشته ميشوند؟
آيا تاکنون به اين موضوع فکر کردهايم که چرا؟
آيا بهطور جد وارد اين موضوع شده ايم؟
مقام معظم رهبري در سال 91 به موضوع آسيب شناسي سبک زندگي پرداخته و به ذکر اين سوال که ((چرا در زمينه فرهنگ رانندگي مردمان منضبطي بهطور کامل نيستيم؟)) توجه ويژه خود نسبت به اين موضوع را نشان داده اند. تاکيدات رهبري نشان ميدهد که همچنان در رعايت فرهنگ ترافيک داراي مشکلاتي هستيم.فرهنگ ترافيکي يک فرهنگ همه گير و موثر در جامعه کنوني است و بايد براي کاهش آمار تصادفات، رفتارهاي ترافيکي را اصلاح کنيم.
بدون شک برنامهريزي با رويکرد اطلاع رساني و ارتقاي سطح آگاهي و مهارتهاي گروههاي مختلف مردم در زمينه مسايل ايمني ترافيک و تصادفات و تمرکز بر روي پيامد و نتايج ناگوار ناشي از حوادث ترافيکي به نحوي که در جهت تغيير عادتهاي نادرست رانندگي و ناشايست نشان دادن تخلفات و سرپيچي از قوانين و مقررات هدف گذاري شود ميتواند اثرگذار باشد.
همچنين آموزش رفتارهاي درست در رانندگي و عبور و مرور عابران پياده، آموزش کودکان و والدين و همچنين اصلاح روشهاي آموزش و آزمون رانندگي، تقويت و بهبود نظام کنترل و نظارت بر حمل و نقل تاثير به سزايي در نحوه رانندگي و واکنش مردم به مسايل ترافيکي و خطرهاي مربوط به آن داشته و ميتواند رفتارهاي ناايمن رانندگان را کنترل نموده و بسياري از تصادفات و تلفات شديد را کاهش دهد.