اولينبار در سال 97، زمزمه فيلترينگ تلگرام از راديوي محلي بروجرد شنيده شد.
علاءالدين بروجردي، رئيس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي، در گفتوگو با راديوي محلي بروجرد، اولين کسي بود که دوباره تأکيد کرد تلگرام فيلتر خواهد شد و عمر آن تا پايان فروردينماه سال جاري به دنيا خواهد بود. بروجردي با تأکيد بر اين نکته که فيلتر تلگرام در بالاترين سطح اتخاذ شده است، تأکيد کرد: تلگرام نقش مخربي در بحرانهاي سال گذشته در کشور داشته است. ما امروز در فضاي مجازي به اين توانمندي رسيدهايم که يک سامانه ملي مانند سروش را تعريف کنيم. ممکن است تعداد مشترکان سروش سهميليون باشد و تعداد مشترکان تلگرام 40 ميليون، اما اين تعداد سرريز ميشوند، زيرا با خارجشدن تلگرام از دسترس، مردم به يک سامانه ملي روي ميآورند.
وي اظهار کرد: رسانههاي بيگانه همواره در تلاش بودهاند اين نگراني را ايجاد کنند که سامانههاي داخلي ايمن نيستند، حال آنکه بهلحاظ بسترسازي فني و سالمبودن محيط آن، کار گستردهاي در حال انجام است.
تأکيد بروجردي بر اعتراضات ديماه که به برداشت مسئولان يکي از دلايلش وجود تلگرام بود، نشان ميداد از همان زماني که رياستجمهوري دستور رفع فيلتر مجدد تلگرام را صادر کرد، اين رفع فيلتر موقتي بود و کاربران بزرگترين پيامرسان مورد استفاده در ايران ميبايست منتظر فيلتر آن باشند.
همانطور که روزهاي ابتدايي سال 97 با خبر فيلتر تلگرام آغاز شد، روزهاي پاياني سال 96 نيز همين وضع را داشت. در 27 اسفندماه سالي که گذشت، عبدالصمد خرمآبادي، دبير کارگروه تعيين مصاديق مجرمانه فضاي مجازي دادستاني کل کشور، در صفحه شخصي خود نوشت: نهتنها توييتر و يوتيوب رفع فيلتر نخواهند شد، بلکه در آستانه ورود به سال 1397، اتفاقنظر بينظيري بين مسئولان براي قطع تسلط و نفوذ دشمن بر فضاي مجازي کشور ايجاد شده است. با تمهيداتي که به عمل آمده و در حال انجام است، انشاءالله بهزوديزود شاهد تحولي عظيم درخصوص نجات فضاي مجازي کشور از سلطه و نفوذ برخي از شبکههاي اجتماعي بيگانه و مهاجرت مردم از شبکههاي خارجي به شبکههاي داخلي خواهيم بود.
خرمآبادي تأکيد کرد که نهتنها منتظر رفع فيلتر يوتيوب و توييتر نبايد بود، بلکه خبري نيز در راه است و خبري که خرمآبادي آن را ناگفته باقي گذاشت براي عده کثيري از مردم به فيلتر تلگرام تعبير شد و درست در همان کشوقوس بود که سيدهحميده زرآبادي، نماينده مجلس، خبر داد که فيلترينگ تلگرام به تصويب شورايعالي فضاي مجازي رسيده است. اين خبر تکذيب شد، اما شنيدهها حاکي از آن بود که بايد منتظر فيلتر تلگرام نشست.
در يازدهم ديماه سال جاري پس از کندشدن سرعت اينترنت و بالاگرفتن موج اعتراضات خياباني، تلگرام فيلتر شد. دو هفته پس از فيلتر موقتي تلگرام، در تاريخ 23 ديماه، دوباره تلگرام رفع فيلتر شد و مردم دوباره فعاليت خود را که با فيلتر اين پيامرسان در فضاي مجازي کاهش پيدا کرده بود، از سر گرفتند، اما از همان زمان شايعه فيلتر هميشگي اين پيامرسان شنيده ميشد و البته نمايندگان مجلس ميگفتند هرچند با فيلتر تلگرام مخالف هستند، اما از اينکه عمليات پيامرساني بهصورت انحصاري در دست يک پيامرسان باشد، دفاع نميکنند و چه بهتر که در کنار تلگرام، پيامرسانهاي داخلي نيز فعال شوند.
ساعتي بعد از اينکه علاءالدين بروجردي، رئيس کميسيون امنيت ملي مجلس، از تصميم عاليترين سطوح مملکتي براي فيلترينگ تلگرام در پايان فروردين خبر داده بود، سبحانينيا، ناظر مجلس در کميته مصاديق مجرمانه و رئيس کميته ارتباطات، در اظهارنظري که بهطور غيرمستقيم خطاب به بروجردي است، اعلام کرد که زمان قطعي فيلترينگ تلگرام مشخص نيست و نبايد اخباري را که به امنيت رواني جامعه آسيب ميزند، پمپاژ کرد.
همچنين محمود صادقي، نماينده مجلس در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره فيلتر دائمي تلگرام گفته بود: هنوز موضوع خاص و جدي راجعبه فيلترينگ تلگرام نشنيدهام. روز گذشته هم مجلس جلسه غيرعلني داشت و آقاي فيروزآبادي، دبير شوراي عالي فضاي مجازي به توضيحاتي درباره وضعيت فضاي مجازي در کشور پرداخت. پيامي که ما از اين جلسه و توضيحات گرفتيم، اين بود که فيلترينگ جواب نميدهد. حتي آقاي لاريجاني، رئيس مجلس هم از قول وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات گفتند وقتي تلگرام در ماههاي گذشته و به مدت چند روز فيلتر شد، حدود 30ميليون نفر از مردم روي گوشيهاي همراه خود نرمافزارهاي فيلترشکن را نصب کردند. بنابراين اگر کمي در موضوع دقيق شويم، ميفهميم که راهحل مقابله با چالشهاي فضاي مجازي فيلترينگ نيست.
همچنين احمد مازني، نماينده مجلس شوراي اسلامي در واکنش به سخنان بروجردي در توييتر نوشت: فيلتر تلگرام راهحل نيست. بستن راههاي ارتباط جمعي مايه وهن جمهوري اسلامي و براي ملت ايران تحقيرآميز است. متن منسوب به رئيس کميسيون امنيت ملي مايه وهن مجلس است.
غلامرضا حيدري ديگر نماينده تهران بود که به شايعه فيلتر تلگرام در توييتر خود واکنش نشان داد. او نوشت: فيلتر تلگرام، توهم پاککردن صورت مسئله است. زيانهاي فيلتر تلگرام بيش از سود ظاهري آن است. توانمندي خود را در استفاده صحيح از تکنولوژيهاي دنيا افزايش دهيم نه هراس از آنها.
همچنين مسعود پزشکيان روز جمعه، دهم فروردين، درباره استفاده مردم از پيامرسان داخلي ابراز شک و ترديد کرده و گفت: «وقتي مردم به سمت پيامرسانهاي داخلي نميآيند، اين نشان ميدهد که مشکل از خود ماست».
ناهيد تاجالدين، نماينده مردم اصفهان نيز پس از اظهارات بروجردي در توييتر خود نوشت: بايد باور داشته باشيم امنيت ملي، امنيتي مردممدار و مبتني بر اعتماد مردم است. فيلترينگ تلگرام به امنيت ملي کمکي نميکند. هيچ امنيتي بدون آزادي پايدار نخواهد بود.
بيش از 45 ميليون ايراني کاربر فعال تلگرام هستند. تلگرام ابزار اصلي اشتغال حدود 200 هزار ايراني است و معيشت حدود 700 هزار ايراني وابسته به تلگرام است. در شرايطي که وجود بيش از سهميليون بيکار مهمترين بحران اقتصاد ايران است، فيلترينگ تلگرام چقدر منطقي به نظر ميرسد؟ مطابق آمار در مدت کوتاه فيلترشدن تلگرام در جريان اعتراضات ديماه 96، بيش از 30 ميليون ويپيان روي گوشيهاي ايرانيان نصب شد.
اما قطعيت علاءالدين بروجردي با وجود تکذيبها و سکوت دولت روي فيلتر تلگرام ميچرخد. اين در حالي است که حسن روحاني، رئيسجمهوري، پيشتر اعلام کرده بود که دولت او از آزادي شبکههاي اجتماعي حمايت ميکند و دست وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات او «روي دکمه فيلترينگ نخواهد رفت».
هرچند گمان ميرفت که با انتقادات مطرح شده، علاءالدين بروجردي صحبتهاي خود را به نحوي اصلاح کند اما او در گفتوگو با خانه ملت در تعطيلات نوروزي بر ادعاي خود پافشاري کرد.
رئيس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي، با تأکيد بر اينکه بخشي از تهديدهاي امنيت کشور در تلگرام رقم ميخورد، گفت: به موضوع تلگرام بايد با نگاه به منافع ملي و امنيت ملي نگاه کرد. علاءالدين بروجردي افزود: مبحث گرهخورده با امنيت کشور است و تنها مختص ايران نيست. وقتي کشور انگليس بهعنوان کشور شاخص غربي در سطح نخستوزيري اعلام ميکند تلگرام بستر توليد تروريست است و کشورهايي چون چين و پاکستان تلگرام را فيلتر ميکنند، نشاندهنده اين واقعيت مهم است که تلگرام با طراحيهاي صورت گرفته و پيچيدگيهاي پشت پرده، عملا تهديد امنيتي و اختصاصي براي جمهوري اسلامي است.
رئيس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس ادامه داد: به دليل تهديد امنيتي تلگرام، کشورها آن را فيلتر کردند و از شبکهها و پيامرسانهاي داخلي و ملي خود استفاده ميکنند، ما هم بهعنوان کشور شاخص طبيعتا بايد در اين جهت فعال باشيم.