مرد به هنگام اجراي صيغه نکاح، چيزي را به همسرش تقديم مي‌کند که در اصطلاح «مهريه» يا صداق ناميده مي‌شود. در آموزه‌هاي ديني براي مهريه، مقدار معيني تعيين نشده ‌است، بلکه اين موضوع به توافق زن و مرد بستگي دارد. همچنين در نوع مهريه نيز محدوديتي وجود ندارد و هر چيزي که ارزش اقتصادي و اجتماعي داشته باشد، مي‌تواند مهريه قرار گيرد؛ همانند طلا، نقره، املاک، پول‌هاي رايج، لوازم زندگي و حتي آموزش قرآن يا آموزش مهارتي ويژه.

قانون حمايت از خانواده که در سال 91 به تصويب نمايندگان مجلس رسيد، حد حمايت قانوني از مطالبه مهريه را تا ميزان 110 سکه اعلام کرد و مطالبه ميزان بيشتر از آن را منوط به ملائت زوج دانست. دکتر ميترا ضرابي، حقوقدان و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي، در گفت‌وگو با «حمايت» به تشريح شرايط قانوني براي مطالبه مهريه پرداخت. ضرابي با اشاره به اينکه در قانون جديد خانواده ذکر شده است که معيار ملائت در مطالبه مهريه 110 سکه است، گفت: به اين معناست که دادگاه فرض و اماره را بر اين گذاشته است که زوج قابليت پرداخت را دارد و اگر اين تعداد چه به صورت نقد و چه قسط بندي پرداخت نشود حکم حبس صادر مي‌شود.

اين وکيل پايه يک دادگستري تصريح کرد: در مهريه‌هاي تا 110 سکه نيازي به اثبات زوجه مبني بر استطاعت زوج نيست در اين مرحله زوج بايد خودش در دادگاه عدم استطاعتش را در پرداخت مهريه اثبات کند.وي با اشاره به اينکه در ميان مردم به اشتباه ذکر مي‌شود که مهريه‌هاي بيشتر از 110 را نمي‌توان دريافت کرد، خاطرنشان کرد: در مهريه‌هاي بيش از 110 سکه زوجه بايد به دادگاه اثبات کند که زوج توانايي پرداخت اين تعداد سکه را دارد.

ضرابي درباره مهريه عندالاستطاعه نيز توضيح داد: زماني که زوجه ثابت کند که مرد استطاعت پرداخت مهريه تعيين شده را دارد بنابراين زوج ملزم به پرداخت خواهد شد.

البته وي معتقد است که در تعيين مهريه عندالاستطاعه، زمان پرداخت مهريه مشخص نيست و از نظر تئوري صحت و عدم صحت آن در ميان حقوقدانان اختلاف نظر است، اما زوجه که اين شرط را قبول مي‌کند بايد بپذيرد که هر زماني که زوج اعلام عدم استطاعت مالي داشته باشد نمي‌تواند از وي مطالبه داشته باشد.

ضرابي تاکيد کرد: اگر زوج براي عدم پرداخت مهريه تقلب کند يا قسمتي از درآمد خود را به دادگاه اعلام نکند بنابراين مشمول حمايت قانون نيز نمي‌شود. اين وکيل پايه يک دادگستري تصريح کرد: در شرايطي که زوج عدم استطاعت مالي را در پرداخت مهريه به دادگاه ثابت کند حکم حبس براي وي نيز ملغي مي‌شود.

اين وکيل پايه يک دادگستري درباره مدارک لازم براي مطالبه مهريه توضيح داد: اصل سند ازدواج، اصل شناسنامه و کپي کارت ملي از جمله مدارکي هستند که براي مطالبه مهريه مورد نياز است.

وي درباره نحوه گرفتن  وصول مهريه نيز گفت: براي وصول مهريه بايد از سه طريق اقدام کرد، در مرحله نخست اظهار نامه از سوي زن به شوهر ارسال مي‌شود در مرحله دوم از طريق اجراي ثبت و آخرين مرحله از طريق دادگاه‌ها به دريافت مهريه اقدام مي‌شود.

ضرابي تصريح کرد:  مهلت تجديد نظر خواهي 20 روز است . زوجين ظرف اين مدت مي‌توانند به رأي دادگاه اعتراض کنند، بعد از اينکه رأي دادگاه قطعي شد، زوجه، ماده 2 قانون نحوه اجراي حکومت مالي را اعمال مي‌کند، يعني اگر مرد معسر نباشد و بدهي خود را پرداخت نکند‌، به زندان مي‌رود‌، اما اگر توسط دادگاه معسر شناخته شود، دادگاه رأي به تقسيط مهريه مي‌دهد‌.

ضرابي درباره اظهارنامه  توضيح داد: اظهارنامه نوعي اوراق چاپي در دادگستري است که از دو ستون خواهان و خوانده تشکيل شده است. خواهان (زوجه) ، اظهارات خود را در مورد در خواست مهريه، در رديف خواهان مي نويسد وآن را  براي خوانده (زوج) از طريق دادگاه مي‌فرستد .

وي ادامه داد: اگر مرد توانايي پرداخت مهريه را داشت اما از پرداخت آن خودداري کرد‌، زوجه مهريه خود را به اجرا مي‌گذارد، چنانچه ظرف مدت 10 روز، زن دارايي شوهر را معرفي کند، فوري نسبت به توقيف آنها اقدام مي‌شود، اگردارايي زوج فقط  درآمد وي باشد‌، (اگر مرد همسر ديگري نداشته باشد) تا يک چهارم آن ماهانه به زوجه تعلق مي‌گيرد، تا زماني که مهريه به طور کامل پرداخت شود.

ضرابي خاطرنشان کرد: مرد تا پرداخت کامل مهريه زن نمي‌تواند از کشور خارج شود اما در صورتي که مرد اموال ديگري غير از حقوق داشته باشد دادگاه  اموال او را مي‌فروشد و مهريه از اين طريق پرداخت مي‌شود.

اين وکيل پايه يک دادگستري درباره کساني که توانايي پرداخت مهريه را ندارند نيز توضيح داد: اگر مرد توانايي مالي نداشت‌، زن مي‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و دادخواستي مبني بر استرداد مهريه به دادگاه بدهد.   دادگاه به دادخواست او رسيدگي مي کند در صورتي که زوجه مستحق دريافت مهريه باشد‌، دادگاه حکم به پرداخت مهريه مي‌دهد .

وي به کساني که در آستانه ازدواج هستند نيز توصيه کرد:  مهريه را متناسب با توانايي‌هاي مالي زوج  تعيين کنند و در زماني که زن و شوهر در اوج صفا و صميميت قرار دارند، نيازي به دريافت مهريه سنگين نيست.