کابينه يازدهم در پيچ بهارستان

وقتي حسن روحاني، رييس‌جمهوري، در پايان سخنراني خود در مراسم تحليف، پوشه فهرست وزراي پيشنهادي دولت يازدهم را تقديم علي لاريجاني، رييس مجلس کرد، صداي احسنت احسنت وکلاي ملت در صحن مجلس پيچيد؛ اما خيلي طول نکشيد که در راهروهاي خانه ملت برخي که از همان روز اول مشخص بود دل خوشي از رييس‌جمهوري منتخب و ديدگاه‌ مثبتي درباره کابينه يازدهم نخواهند داشت، به روحاني درباره راي ندادن به تعدادي از وزراي پيشنهادي هشدار دادند.

قبل از معرفي رسمي وزرا به مجلس، برخي منابع خبري فهرست مردان کابينه روحاني را منتشر کرده بودند با اين حال برخي از بهارستان‌نشينان تصور مي‌کردند که با خط‌‌‌ و‌نشان‌هايي که براي رييس دولت تدبير و اميد کشيده‌اند، روحاني وزرايي را که مورد تاييد آنان نيست از فهرست پيشنهادي خود خط خواهد زد؛ اما رييس دولت يازدهم نه تنها زير بار فشارها و تهديدها نرفت؛ در نشست خبري که بعد از مراسم تحليف برگزار شد، تمام‌قد پشت کابينه پيشنهادي خود ايستاد و تاکيد کرد که با «قاطعيت» از همه وزرايي که به مجلس پيشنهاد کرده است دفاع خواهد کرد.

از سوي ديگر مخالفان که اکثرشان عضو جبهه پايداري هستند تاکيد دارند که در مخالفت با وزراي پيشنهادي که آنان را «ساکتان يا عاملان فتنه» مي‌نامند جدي‌هستند و به هيچ‌وجه مماشات نمي‌کنند. مسعود ميرکاظمي، وزير نفت معزول شده دولت دوم محمود احمدي‌نژاد که اکنون رياست کميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي را برعهده دارد با مقايسه حوادث بعد از انتخابات رياست‌جمهوري سال 88 با واقعه هولوکاست گفته است برخي مي‌خواهند، پرداختن به فتنه در ايران همانند پرداختن به هولوکاست در اروپا شود. وي در گفت‌وگو با فارس با جايز ندانستن ترحم به کساني که از آنان نامي نبرد، تاکيد کرده است: در فتنه نکاتي هست که مي‌تواند باعث ادب کساني باشد که نه تنها از مردم عذرخواهي نکردند؛ بلکه آن را براي خود افتخار مي‌دانند. 

عضو فراکسيون اقليت مجلس سپس از همکاران خود درخواست کرده است از ترس انگ زدن‌هاي برخي به عنوان افراطي و تندرو يا ترس از منفور شدن، از اجراي تکاليف ديني و علمي خود دست برندارند. 

در اين ميان برخي از نشريات هم‌سو با اين ديدگاه که از يک ماه پيش سرمقاله‌هاي خود را با توصيه به رييس‌جمهوري منتخب شروع کرده بودند، با قوت گرفتن گمانه‌زني‌ها درباره وزراي پيشنهادي روحاني وارد فاز هشدار شدند. اين رسانه‌ها بعد از معرفي رسمي وزرا در سرمقاله‌ها و تحليل‌هاي خواستار راي اعتماد ندادن نمايندگان به برخي از وزراي پيشنهادي روحاني شدند و اين درخواست را خواست ملت عنوان کردند. 

در سوي مقابل، رسانه‌ها مکتوب و سايت‌هاي خبري اين رويکرد را مورد نقد قرار دادند و در گزارش‌ها و يادداشت‌هاي انتقادي به بررسي رفتار طيفي از نمايندگان مجلس پرداختند که با دعوت وزراي پيشنهادي به کميسيون‌هاي تخصصي از آنان مي‌خواهند مواضع خود را درباره گذشته روشن کنند. در يکي از همين گزارش‌هاي انتقادي، عملکرد برخي از نمايندگان در کميسيون‌هاي تخصصي به هنگام بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي به برپايي «کابين‌هاي تفتيش عقايد» تشبيه شده است.

در اين گزارش‌ها تاکيد شده است اين گروه از نمايندگان که در سال‌هاي اخير به تندروي و تعلق خاطر به حلقه‌هاي خاص شهره شده‌اند به وزراي پيشنهادي اعلام مي‌کنند که اگر به پرسش‌هاي آنان، پاسخ‌هاي دلخواه آنان را ندهند، از رأي اعتماد خبري نيست.

تاکيد اعضاي فراکسيون اصولگرايان مجلس که اکثر آنان از اعضاي جبهه پايداري هستند، بر روشن شدن مواضع وزراي پيشنهادي درباره حوادث پس از انتخابات سال 88 در حالي صورت مي‌گيرد که طيف ديگري از نمايندگان مجلس، اين رويه را تنها بهانه‌اي براي مخالفت جريان تندرو و افراطي با کابينه حسن روحاني و فشار به وي عنوان مي‌کنند. ايرج نديمي، عضو کميسيون اقتصادي مجلس بر اين باور است مطرح كردن موضوع انتخابات گذشته رياست‌جمهوري و حوادث پس از آن، بهانه‌اي براي احزاب سياسي و برخي نمايندگان مجلس شده است تا از اين طريق رقيبان خود را از عرصه قدرت و سياست كنار بگذارند. وي در ادامه ابراز اميدواري کرد که وزراي پيشنهادي روحاني از مجلس راي اعتماد بگيرند.

در اين ميان خوش‌‌بيني و ابراز اميدواري اعضاي فراکسيون رهروان ولايت که حدود 208 نماينده مجلس عضو آن هستند، به راي‌آوري وزراي پيشنهادي، احتمال تاييد اکثريت وزراي پيشنهادي حسن روحاني را افزايش داده است؛ به طوري که برخي تحليلگران داخلي معتقدند با نظر مثبت رييس مجلس نسبت به کليت فهرست پيشنهادشده، راي فراکسيوني اعضاي فراکسيون اکثريت موجب تاييد صلاحيت همه وزراي پيشنهادي رييس دولت يازدهم خواهد شد. 

براين اساس گمانه‌زني مي‌شود که اگر فراکسيون رهروان ولايت به عنوان فراکسيون اکثريت، به تصميم سازماني برسد، وزراي پيشنهادي با آراي بالا به دولت مي‌روند؛ زيرا اعضاي اين فراکسيون تاکنون نشان داده‌اند که به تصميم‌هاي سازماني و جمعي پايبند هستند؛ به طوري که در جريان انتخابات هيأت رييسه، حدود 230 نفر به علي لاريجاني به عنوان رييس مجلس رأي دادند.

با اين همه، امروز حسن روحاني براي سومين بار بعد از انتخابات رياست‌جمهوري، به بهارستان مي‌رود تا براي تشکيل نهايي دولت «تدبير و اميد» از کابينه‌اي که معرفي کرده است با قاطعيت دفاع کند. از سوي ديگر با توجه به آينکه کابينه پيشنهادي وي متشکل از چهره‌هايي نام‌آشناست که سابقه قابل قبولي در سال‌هاي گذشته از خود در زمينه مديريت به جا گذشته‌اند، به نظر نمي‌رسد که کابينه يازدهم در گذر از پيچ بهارستان کار چندان سختي را پيش رو در پيش داشته باشد.